Jaringan Informasi dan Komunikasi Organisasi VOC di Sulawesi (Makasar) 1735-1737: Studi Kasus Arsip Overgekomen Brieven en Papieren (OBP) sebagai Penghubung Vital Komunikasi VOC

https://doi.org/10.22146/khazanah.47711

Jajang Nurjaman(1*)

(1) National Archives of Indonesia
(*) Corresponding Author

Abstract


Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis jaringan informasi dan komunikasi organisasi dagang terbesar di abad 17 dan 18, Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), khususnya organisasi VOC di Sulawesi (Makasar). Arsip yang diteliti adalah khazanah arsip VOC yang terdapat di Nationaal Archief (NA) Belanda, yaitu arsip Overgekomen Brieven en Papieren (OBP) nomor 2381. Metode yang digunakan adalah deskriptif analisis dengan menggunakan sumber primer arsip OBP dan sumber sekunder literatur yang berkaitan dengan jaringan dan VOC. Hasil penelitian ini menunjukan bahwa arsip OBP memiliki struktur yang dapat menggambarkan sistem komunikasi VOC, dan topik yang paling banyak didiskusikan dalam korespondensi antara organisasi VOC di Makasar dengan pos-pos terluar adalah mengenai bajak laut dan perang.

Keywords


VOC; OBP; arsip; informasi; jaringan

Full Text:

PDF


References

Sumber Primer

Arsip

NL-HaNA, VOC, 1.04.04, inv.nr. 1481, 1481, 1496, 1623, 2345, dan 2381

Naskah Sumber

Dam, Pieter van. 1927. Beschryvinge van de Oostindische Compagnie. ’s Gravenhage: Martinus Nijhoff.

Valentijn, Francois. 1724-26. Oud en Nieuw Oost-Indiën vervattende een naaukeurige en uitvoerige verhandelinge van Nederlands mogentheyd in die gewesten. Doordrecht en Amsterdam: Joannes van Braam en Gerard Onder der Linden.

Sumber Sekunder

Anonymous. 2000. VOC Glossarium, verklaringen van termen, verzameld uit de Rijks Geschiedkundige Publicatien die betrekking hebben op de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Den Haag: Instituut voor de Nederlandse Geschiedenis.

Balk, L., and F van Dijk. 2007. Inventaris van het archief van de Gouverneur-Generaal en Raden van Indië (Hoge Regering) van de Verenigde Oostindische Compagnie en Taakopvolgers, 1612-1812. Jakarta – The Hague: Arsip Nasional Republik Indonesia and Nationaal Archief.

Broeders, Dennis, et al. 2011. De staat van informatie. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Darnton, Robert. 2000. An early information society: news and the media in the eighteenth century Paris.

The American historical review 105 No.1 (2000): 1-35.

Gaastra, F.S. 2012. De geschiedenis van de VOC. Zuthpen: 11th edition: Walburg Pers.

Gaastra, F.S. 1989. Bewind en beleid bij de VOC: de financiële en commerciële politiek van de Bewindhebbers, 1672- 1702. Zuthpen: Walburg Pers.

Heijer, H. den. 2005. De geoctrooieerde compagnie: de VOC en de WIC als vorlopers van de naamloze vennootschap. Deventer: Kluwer.

Jacobs, Els. 2000. Koopman in Azië: de handel van de Verenigde Oost-Indische Compagnie tijdens de 18e eeuw. Zuthpen: Walburg Pers.

Jacobs, Els. 1991. Varen om peper en thee. Zuthpen: Walburg Pers.

Jeurgens, Charles., et al, eds. 2012. Colonial legacy in South East Asia: the Dutch Archives. ’s Gravenhage: Stichting Archiefpublicaties.

Laidlaw, Z. 2005. Colonial connections 1815-1845: patronage, the information revolution and colonial government. Manchester: Manchester University Press.

Meilink-Roelofsz., et al. 1976. De VOC in Azië. Bussum: Unieboek b.v.

Meilink-Roelofsz., et al, eds. 1988. Dutch authors on Asian History: a selection of Dutch historiaography on the Verenigde Oostindische Compagnie.

Meilink-Roelofsz., et al. 1992. Inventaris van het archief van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC), 1602- 1795 (1811). Den Haag: Nationaal Archief.

Kooijmans, K. 1985. Bron en Publikatie: voordrachten en opstellen over de ontlsluiting van de geschiedskundige bronnen. ’s Gravenhage: Bureau der Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschiedenis.

Lequin, Frank. 2005. Het personeel van de Verenigde Oost-Indische Compagnie in Azië in de 18e eeuw, meer in het bijzonder in de vestiging Bengalen. Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland.

Smith, Woodruff D. 1984. The function of commercial centers in the modernization of European capitalism: Amsterdam as an information exchange in the seventeenth century. The journal of economic history 44 No.4: 985-1005.

Steensgaard, Niels. 1973. The Asian trade revolution of the seventeenth century. Chicago: The University of Chicago Press.

Sterkenburg, P.G.J van. 1981. Een glossarium van zeventiende-eeuws Nederlands. Groningen: Wolters- Noordhoff.

Soll, Jacob. 2009. The information master: Jean Baptiste Colbert’s secret state intelligence system. Michigan: The University of Michigan Press / Ann Arbor.

Treuling, A.J.M. den. 2007. Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen. ’s Gravenhage: Stichting Archiefpublicaties.

Vriend, Nico. 2011. Het Informatiesysteem en netwerk van de VOC . Leiden: Unpublished master thesis.

Ward, Kerry. 2009. Networks of empire: forced migration in the Dutch East India Company. Cambridge: Cambridge University Press.



DOI: https://doi.org/10.22146/khazanah.47711

Article Metrics

Abstract views : 6193 | views : 12261

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2019 The authors

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

web analytics

View My Stats